Werken in de zwangerschap

Wanneer vertellen aan de werkgever?

Je bent wettelijk verplicht om de werkgever 3 weken voor je met zwangerschapsverlof gaat op de hoogte te stellen van de zwangerschap. Veel vrouwen kiezen ervoor om de werkgever na 3 maanden op de hoogte te stellen van de zwangerschap. Dan heeft de werkgever nog genoeg tijd om vervanging te regelen voor de duur van jouw verlof. Vanaf het moment dat je hebt vertelt dat je zwanger bent, heb je recht op wettelijke bescherming tijdens je zwangerschap, maar ook tijdens de periode dat je borstvoeding geeft. Je werkgever hoort je de gelegenheid te hebben om een verloskundige of gynaecoloog te bezoeken, ook onder werktijd.

Werktijden en werkomstandigheden tijdens je zwangerschap.

Werken in de zwangerschap heeft op zichzelf geen nadelige invloed op de zwangerschap. Wel kunnen bepaalde werkomstandigheden risico’s voor de zwangerschap met zich meebrengen. Daarom zijn er verschillende regelingen voor zwangere en pas bevallen werkneemsters.

Werkomstandigheden tijdens de zwangerschap

Wanneer je te maken hebt met een van onderstaande werkomstandigheden is het raadzaam om zo snel mogelijk je werkgever op de hoogte te stellen van de zwangerschap. Je werkgever is verplicht je binnen 2 weken na melding voor te lichten over de risico’s in het werk voor jou en je kind. Wanneer je werk te veel risico’s geeft voor jou of je kind moet de werkgever aangepast werk voor je regelen. Dit geldt voor de volgende werkomstandigheden:

Werken met gevaarlijke stoffen

Als je werkt met gevaarlijke stoffen moet je natuurlijk altijd voorzichtig zijn, maar helemaal als je zwanger bent of wilt worden en als je borstvoeding geeft. In verschillende beroepen kan je in aanraking komen met gevaarlijke stoffen. Bijvoorbeeld als je werkt in de schoonmaak, in de metaal, in de chemie en in de agrarische sector, maar ook wanneer je werkt als schilder, verpleegkundige, apothekersassistente of kapster. Je werkgever moet zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Hij of zij is verantwoordelijk voor de maatregelen die de veiligheid en gezondheid van jou en je baby garanderen.

Bestrijdingsmiddelen

In de agrarische sector wordt veel gewerkt met bestrijdingsmiddelen. Sommige van die stoffen hebben nadelige effecten op je vruchtbaarheid, je zwangerschap en je ongeboren kind. Het kan bijvoorbeeld langer duren voordat je zwanger wordt, of je kindje kan te vroeg geboren worden. Zorg dus dat je, waar mogelijk, niet met deze stoffen werkt. Kan het echt niet anders, bescherm jezelf dan.

Geluid

Hard geluid kan schadelijk zijn voor het kind in je buik. Zorg daarom dat je niet te maken krijgt met geluid dat harder is dan 80 db (a). Moet je je stem verheffen tegen iemand die tegenover je staat om je verstaanbaar te maken? Dan is er te veel omgevingsgeluid.

Straling

Zogeheten ioniserende straling kan slecht zijn voor je ongeboren kind. Deze straling komt voor in röntgenkamers, ziekenhuizen, laboratoria en kerncentrales. Een zwangere vrouw kan wel blijven werken met de ioniserende straling, maar de dosis moet zo laag mogelijk zijn: niet meer dan 1mSv. Het werken met computers levert minder bezwaren op. Uit onderzoek is tot nu toe nog steeds niet gebleken dat straling van computers schadelijk zou zijn voor moeder en/of kind.

(Ultrasone) trillingen

In bepaalde beroepen kun je te maken krijgen met trillingen. Wees daar voorzichtig mee, net als met schokken. Ze kunnen er toe leiden dat je last krijgt van rugklachten. Daarnaast zijn ze slecht voor het kind in je buik. Er bestaat ook zoiets als een ultrasonore trillingsbron. In verschillende medische apparatuur zoals laserapparaten en tandartsboren vind je ultrasone trillingsbronnen. Het vervelende van ultrageluid is dat je het niet hoort, maar dat blootstelling wel tot schade kan leiden. Als je het idee hebt dat jij of je kind schade ervaren van de trillingen, kan je je werkgever vragen om aangepast werk.

Stress en werkdruk

Langdurig werken onder (tijds)druk, ook wel werkdruk genoemd, is nooit gezond. Als je zwanger bent, moet je extra voorzichtig zijn. In stressvolle situaties produceert je lijf allerlei extra hormonen die invloed kunnen hebben op jou en je ongeboren kind. Bespreek in zo’n geval met je leidinggevende de situatie en kijk of het werk anders georganiseerd kan worden, of dat werk- en rusttijden aangepast kunnen worden, bijvoorbeeld in de vorm van een extra pauze.

Werktijden

Nachtdienst en zwangerschap

Een zwangere werkneemster kan niet verplicht worden om in de nachtdienst te werken. Dat geldt tot 6 maanden na de bevalling. De arbeidstijdenwet spreekt van een nachtdienst als er meer dan één uur wordt gewerkt tussen 0.00 ’s nachts en 6.00 ’s ochtends.

Ploegendienst en zwangerschap

Als je zwanger bent (en tot 6 maanden na je bevalling) heb je het recht om te werken in een ‘bestendig en regelmatig arbeids- en rusttijdenpatroon’. Dit betekent dat als de ploegendienst voor jou te zwaar wordt, je daar geen deel aan hoeft te nemen. Met name omdat vaak ook een nachtdienst onderdeel is van de ploegendienst.

Zwangerschapsverklaring

Nadat je de werkgever hebt verteld dat je zwanger bent zal hij/ zij vragen om een zwangerschapsverklaring. Wij zullen de zwangerschapsverklaring voor je uitschrijven.

Op je zwangerschapsverklaring staat:

dat je zwanger bent
wanneer de vermoedelijke bevallingsdatum is
je persoonlijke gegevens
je burgerservicenummer

Zwangerschapsverlof

Je mag zelf kiezen wanneer je met verlof wilt gaan, 4 of 6 weken voor de uitgerekende datum. Het totale verlof duurt 16 weken. Je hebt altijd minimaal 10 weken na je bevalling verlof ook wanneer de baby later dan gepland geboren wordt. Wanneer je voor de uitgerekende datum bevalt, heb je altijd recht op de 16 weken verlof.

Zelfstandig of werkloos?

Voor mensen die zelfstandig zijn of werkloos zijn gelden andere regels dan voor vrouwen in loondienst. Wanneer je als zelfstandige werkt dan moet je bij de UWV een uitkering aanvragen. Voor zwangerschap en bevalling samen heb je ook recht op 16 weken uitkering. Als zelfstandige kun je ook aangeven of je 4 of 6 weken voor de uitgerekende datum de uitkering in wil laten gaan. Maar je hebt ook altijd recht op 10 weken uitkering ná de bevalling. De hoogte van je uitkering hangt af van je inkomen in het kalenderjaar voordat je zwanger werd. De uitkering is nooit hoger dan het minimumloon.

Ouderschapsverlof

Na je zwangerschaps- en bevallingsverlof, kun je ook ouderschapsverlof opnemen. Ouderschapsverlof kan ook opgenomen worden door vaders. Meestal wordt het ouderschapsverlof niet/ of gedeeltelijk doorbetaald. Tijdens je verlof bouw je geen vakantie-uren op. Je hebt recht op 26 weken aaneengesloten verlof of je kunt die uren verdelen over een langere periode, bijvoorbeeld door 1 dag per week vrij te nemen. Je hoeft het ook niet gelijk te doen. Je hebt recht op ouderschapsverlof tot je kind 8 jaar is. Overleg voor het opnemen van het ouderschapsverlof met je werkgever. Wil je meer weten over het ouderschapsverlof, kijk dan op de site van de rijksoverheid, hierop wordt meer informatie gegeven over het ouderschapsverlof.

Na afloop van de periode van het ouderschapsverlof, heb je het recht om weer te gaan werken voor het aantal uren dat in je arbeidsovereenkomst staat. Het opnemen van ouderschapsverlof verandert hier niets aan.

Zwangerschapsdiscriminatie

Bijna de helft van de vrouwen heeft te maken met zwangerschapsdiscriminatie. Voor sommige vrouwen betekent dit zelfs dat ze hun baan verliezen. Zwangerschapsdiscriminatie is bij de wet verboden. De Algemene wet gelijke behandeling stelt dat zwangere vrouwen recht op gelijke behandeling. Zwangerschapsdiscriminatie kun je melden bij het College voor de Rechten van de Mens (https://mensenrechten.nl/).

Werk na de bevalling

De eerste 6 maanden na de bevalling heb je recht op extra pauzes om te kolven. Daarnaast ben je ook niet verplicht om ’s nachts te werken of om over te werken.